اطلاع از میزان مواد غذایی و حاصلخیزی خاک و همچنین شناسایی کمبود عناصر غذایی از عوامل مهم در کشاورزی نوین و پایدار است. ارزیابی و حاصلخیزی خاک، انتخاب کشت مناسب و مصرف متعادل کودهای شیمیایی و حیوانی سبب موفقیت در تولید بهینه محصولات کشاورزی می شود. در این راستا از آزمون خاک به منظور تعیین مقدار عناصر غذایی قابل استفاده گیاه در خاک استفاده می شود. بر اساس نتایج به دست آمده می توان توصیه کودی مناسب را اعمال نمود.در این صورت علاوه بر افزایش عملکرد محصول و کاهش آلودگی محیط زیست از هزینه های اضافی نیز کاسته خواهد شد. آزمون خاک یک روش سریع، کم خرج و دقیق است و چنانچه نمونه برداری به درستی و مطابق با موارد بیان شده زیر انجام شود می توان توصیه کودی مناسب را در مورد مصرف بهینه عناصر غذایی پرمصرف و کم مصرف ارائه کرد
چه موقع بايد آزمون خاك را انجام داد ؟
بهترين زمان براي انجام آزمون خاك، قبل از کاشت گیاه و یا قبل از شروع فصل رشد می باشد که عموما این زمان ها در فصول پائیز و یا اوایل بهار میباشند که در این ایام زارع وقت بیشتری داشته و بهتر میتواند نسبت به تهیه کودهای مورد نیاز و نیز مصرف آنها اقدام نماید.
مراحل آزمون خاک آزمون خاک
مراحل آزمون خاک آزمون خاک دارای چهار مرحله اساسی است که به شرح ذیل آمده است :
- نمونه برداری
- تجزیه شیمیایی آزمایشگاهی
- تفسیر نتایج
- توصیه کودی
نمونه خاك
ایده آل ترين نمونه خاك بايستي حداقل 400 گرم وزن داشته باشد.(جهت انجام آزمایشات، خاک آورده شده از مزرعه باید 5/1-1 کیلوگرم باشد(. نمونه ها بايستي داخل يك پاكت پلاستيكي ريخته شود و اين پاكت داخل پاكت ديگري قرار گيرد. اطلاعات هر نمونه را بايستي روي پاكت نوشت به طوري‌كه پاك نشده و بتوان آن را خواند. اطلاعات شامل محل نمونه برداري، عمق نمونه، نام زارع و نوع محصول تاريخ نمونه برداري و نمونه بردار است. به عنوان يك قاعده كلي اراضي كشاورزي كه تا 10 هكتار وسعت داشته باشند را به عنوان يك واحد نمونه برداري ميتوان محسوب كرد. به شرطي كه كل مزرعه از بابت جنس خاك، نوع زراعت قبلي و نوع كود استفاده شده يكسان باشد. اراضي بزرگ و نيز اراضي كه از نظر خاك يكنواخت نيستند بايد به قطعات كوچكتر يك‌دست تقسيم شده و از هر قسمت جداگانه نمونه برداري كرد.
نحوه نمونه برداری از خاک :
-
برای محصولات گلخانه ای:
درگلخانه ها بهتراست ازهر سالن یک نمونه مجزا تهیه گردد به اینصورت که از نقاط مختلف سالن (حداقل ازپنج نقطه) از لایه ۳۰ – ۰ یک نمونه تهیه شود و پس از مخلوط کردن کامل این نمونه ها حدود دو کیلوگرم خاک درون پلاستیک ریخته شود و پس از ثبت مشخصات سالن نمونه به آزمایشگاه ارسال گردد.
محل نمونه برداری دقیقا محل فعالیت ریشه یعنی دیواره جانبی جویها باشد. چنانچه گلخانه از سالن های متعدد تشکیل شده است همانگونه که بیان شد بهتر است از هر سالن نمونه مجزا تهیه شود ولی چنانچه در سالنهای متفاوت خاک اولیه کاملا یکسان بوده است و مدیریت یکنواختی نیز از نظر آب مصرفی – نوع کشت و نوع و مقدار کودهای مصرفی در همه سالنها اعمال شده است
-
برای محصولات زراعی :
پـس از قطـعه بنـدی زمیـن مـورد نظـر براســاس بافـت ـ رنـگ ـ شیـب و… از مرکز زمیـن و چهــارگوشـه قطعـه مـورد نظـر مقـداری خــاک از عمـق ۳۰ ـ ۰ سانتیمتـریزمیـن (منطقـه وسعـت ریشـه) برداشتـه و این پنـج نمـونه را با هـم کاملاً مخلـوط نمائیـد سپـس حـدود ۲ کیلوگرم از خـاک مخلـوط شده را درون ظرف یا پلاستیک کاملاً تمیز ریختـه وکارت مشخصات نمونه شامل نام زارع ، محل نمونه برداری ، عمق نمونه برداری، کشت قبلی و کشت مورد نظر را تکمیل نموده و نمونه را به آزمایشگاه ارسال نمائید.
-
برای احداث باغ یا باغ موجود :
ابتدا یک پروفیل (گودال) به عمق ۵/۱ متر در وسط باغ (در سایه انداز یکی از درختان به فاصله دو تا دو نیم متراز تنه درخت ) یا محل احداث باغ ، حفر نمائید. بعد ، از خاک دیـواره گودال از سطح خـاک تا عمـق ۳۰ سانتیمتـری بطـور یکنواخت بتراشیـد و حـدود ۲ کیلوگرم آنرا درون ظـرف یا پلاستیک کاملاً تمیـز ریخته و کـارت مشخصـات کامـل (از جملـه عمـق نمـونه بـرداری) را پر نموده و درون آن بگـذاریـد.سپــس همیـــن کــار را بــرای عمـق ۶۰ ـ ۳۰ سـانتیمتـری و ۹۰ ـ ۶۰ سـانتیمتـری و ۱۵۰ ـ ۹۰ سانتیمتری تکـرار نمائیـد. باید در هر قطعه از باغ 4 یا 5 گودال حفر کنید و در اخر تمامی خاک های مربوط به هر عمق از هر گودال را با هم مخلوط کنید و حدود 2کیلوگرم از خاک های مخلوط شده را به آزمایشگاه ارسال نمایید.
