یکی از مشکلات عمده در بخش کشاورزی میزان محدود اراضی زراعی است که این مشکل در کشور ما و در سایر کشورهایی که بخشی از اقتصادشان از طریق زمین های زراعی شکل میگیرد؛ وجود دارد. تنها راه حل جهت افزایش محصولات کشاورزی و رفع نواقص آن ها، افزودن کود است. هرچند استفاده از کودها رو به انقضاست اما همچنان تنها راه برطرف کردن عنصر اصلی یعنی خاک در کشورمان است. بنابراین کسانیکه می خواهند کار تولید محصول را انجام بدهند بهتر است قبل از آن با 12 کود رایج در کشاورزی که بسیار لازم و ضروری است آشنا باشند.

کودها به طور کلی به 3 دسته تقسیم می گردند.کودهای شیمیایی، کودهای آلی، کودهای بیولوژیک

کودهای شیمیایی

کودها سبب افزایش رشد و تولید  محصولات کشاورزی می شوند. کودهای شیمیایی مهمترین عامل در رشد محصولات گیاهی  هستند. کودهای حاوی نیتروژن، فسفر و پتاسیم به عنوان کودهای  مدرن یاد می شود که در سراسر جهان مورد استفاده قرار می گیرند. سه ماده مقوی و مغذی  اصلی در کودهای کشاورزی عبارتند از:

• نیتروژن (N)
• فسفر (P)
• پتانسیم (K)

و سه ماده مقوی و ثانویه در کودها عبارتند از:

• کلسیم (CA)
• منزنیم ( Mg)
• گوگرد (S)

کودها براساس مواد مغذی که در اختیار گیاهان و سایر محصولات کشاورزی قرار می دهند به دو دسته مواد معدنی و کودهای ارگانیک تقسیم بندی می شوند.

کود مواد معدنی در سنگ‌های کانی خالص پیدا می‌شود و شامل چندین ماده مغذی و لازم برای گیاه است.ولی کود با موادآلی یا ارگانیک جزء ماده بازیافتی از فضولات و پس ماندهای  انسانی، حیوانی، گیاهی  و دیگر فرآورده‌های متعدد و ارگانیسم‌های زنده موجود در طبیعت می باشد.

از جمله کودهای شیمیایی و پرمصرف می توان به کود اوره اشاره کرد که معمولا به اشکال سفید رنگ و شکری یافت می شوند و بسیار اسیدزا نیز هستند. کود اوره جز رایج ترین کودهای کشاورزی در کشور است که به سبب آن اوره جذب خاک می شود و معمولا با فرمول شیمیایی ( (NH2)CO2 ) که به نسبت سایر کودهای شیمیایی با قیمتی ارزان تر به فروش می رسند.

توجه داشته باشید استفاده بیش از حد از کود اوره، سبب فرسایش خاک می شود و شیوه استفاده از آن باید تحت نظر یک کارشناس کشاورزی باشد.

کودشیمیائی نیترات فسفات آمونیم

کود شیمیایی نیترات فسفات آمونیوم از دو عنصر اساسی به نام های نیترات و ازت تشکیل شده است. جسن این نوع کود به مانند کود اوره اسید زاست و می توان از آن در بسیاری از خاک ها استفاده کرد.

 کودشیمیائی نیترات آمونیم

این نوع کود اغلب با رنگ خاکستری می شناسند و به صورت پودری نیز در دسترس است. 26 %  درصد از کود نیترات آمونیوم از ازت تشکیل شده است و به همین دلیل این کود با قیمتی گران عرضه می گردد. از دیگر مزایای این کود می توان به قابل اشتغال بودن، جذب رطوبت بالا اشاره کرد. فراموش نکنید که نگهداری از چنین کودی، به دقت بالایی نیاز دارد.

کودهای آلی

اکثریت ما کودهای عالی را می شناسیم. چرا؟ چون خود ما یکی از تولید کنندگان کودهای آلی هستیم. مثلا زباله های شهری، ضایعات زراعی، کشاورزی، دامی جزء کودهای آلی هستند که ما در چرخه تولید آن ها سهم بسزایی داریم. به طور کلی کودهایی که از فضولات  و پس ماندهای  انسانی، حیوانی، گیاهی بدست می آیند مواد آلی  می گویند . این نوع کودها علاوه بر اینکه خاک را حاصلخیزتر می کنند باعث جلوگیری از آلودگی خاک و آب نیز می شوند.

انواع کودهای آلی عبارتند از:

• کود حیوانی
• کمپوست ضایعات کشت و ضایعات کارخانه دخانیات و قند
• کمپوست حاصل از پسماندهای گیاهان
• کمپوست حاصل از تخمیرزباله های شهری، فاضلاب شهری و ضایعات نیشکر

فرق کود مواد آلی با شیمیایی چیست؟

کود مواد آلی:

• دارای مواد طبیعی
• مواد مغذی بالایی ندارد
• سبب بهبود ساختار خاک می شود
• در جذب آب تاثیرگذار است

 کودهای شیمیایی:

• داراری درصد بالایی از مواد مغذی که منشا آن مصنوعی است
• در ساختار خاک تاثیری ایجاد نمی کنند

کود بیولوژیک

عامل تشکیل دهنده کودهای بیولوژیک، باکتری و قارچ هستند که برای رشد گیاه نیز بسیار مفید می باشند. این نوع کود دارای فسفات، آهن و پتاسیم است و به همین دلیل علاوه بر اینکه نقش کاربردی در جذب عناصر غذایی دارد؛ جزء کودهای طبیعی نیز به شمار می روند.

 کودهای نیتروژن

ماده تشکیل دهنده کودهای نیتروژن آمونیاک (NH3)  است که داخل زمین (خاک) ترزیق می گردد. از آنجایکه نیتروژن یک گاز طبیعی بی‌اثر و بی‌رنگ است و همچنین  ۷۸٪ جو زمین را به خود اختصاص داده ‌است؛ تاثیر بسیار زیادی بر روی رشد گیاه دارد.

 کود پتاسیم

کود پتاسیم در خاک اسیدی و شنی به کار می رود و اغلب آن را در آب حل می کنند. سولفات پتاسیم کود نسبتا گرانی است و در کشاورزی مصرف می گردد. از کود پتاسیم برای تجزیه بقایای گیاهان به خاک اضافه می گردد.

کود گوگرد

کود گوگرد برای خاک هایی که در معرض شستشو هستند کاربرد دارد که می توان به صورت کود به خاک اضافه کرد که 18درصد آن گوگرد و 22 در صد آن  کلسیم تشکیل شده است. هرچه ذرات موجود در این کود ریزتر باشد خاک یکنواخت تر است و سرعت اکسید شدن آن بیشتر می باشد. فرآیند اکسید آن حدود 3تا 4 هفته طول می کشد.

کودهای مخلوط

عناصر موجود در این کودهای مخلوط  فسفر، پتاسیم و ازت است که به عنوان کود در کشاورزی مصرف می شود درصد این نوع کود معمولا پایین است مثلا: 20 درصد ازت ، 10 درصد اکسید فسفر، 10 درصد اکسید پتاسیم و 5 درصد آن گوگرد است .

کود‌های عناصرکم مصرف

در خاک های خشک که کمبود آهن، مس و روی وجود دارد به کار می رود. همچنین قابل استفاده در خاک های مرطوب می باشد مصرف زیاد این کود‌ها باعث مسمومیت گیاه می‌گردد زیرا عناصری مانند مس، آهن، منگنز و روی در خاک بیش از نیاز گیاه باشد دیگر قابل جذب نیست. از طرف دیگر چون این عناصر عمدتاً به صورت کاتیون (کاتیون‌‌ها ترکیبات معدنی هستند) به خاک اضافه می‌گردند، بهتر است بر روی برگ‌‌ها محلول‌پاشی شود.