یکی از مهم‌ترین خساراتی که در شرایط آب‌وهوایی کشور به وقوع می‌پیوندد ناشی از سرمازدگی است. این خسارت بسته به زمان وقوع سرما متفاوت بوده و براین‌اساس به دو گروه سرمازدگی دیررس بهاره و سرمازدگی زمستانه تقسیم‌بندی می‌شود. در این مقاله از سایت شیمی گل به بررسی سرمازدگی‌های بهاره و زمستانه می‌پردازیم.
سرمازدگی بهاره
سرماهای بهاره خطرناک‌تر از یخ‌بندان‌های اوایل پاییز هستند. این نوع سرمازدگی بیشتر در مناطق معتدل اتفاق می‌افتد و موجب خسارت به گل و میوه می‌شود، زیرا گل‌ها و میوه‌های جوان از میوه‌های رسیده آسیب‌پذیرتر هستند.
سرمای بهاره در زمان باز شدن گل‌های درختان رخ‌داده و طول آن کوتاه بوده و از چند ساعت تا حداکثر سه روز بیشتر نیست. حساسیت به سرمای دیررس به ترتیب در میوه کوچک، گل کاملاً باز شده، گل نیمه‌باز و جوانه‌های باز نشده بیشتر است. ازاین‌رو در میوه‌هایی مانند بادام، زردآلو و هلو که نیاز سرمایی کمتری دارند از ارقام دیر گل استفاده شود.
پدیده سرمازدگی و یخ‌بندان باغات و مزارع در فصل بهار ممکن است موجب بروز خسارت زیاد شود، حتی به‌گونه‌ای که کشاورز نتواند هیچ محصولی را برداشت کند،
برای جلوگیری از سرمازدگی درختان چه باید کرد؟
انتخاب رقم دیر گل:
در مناطقی که احتمال خطر سرمای دیررس بهاره وجود دارد بایستی باتوجه‌به تاریخ گلدهی ارقام مختلف از گونه‌های دیر گل استفاده کرد. این ارقام با دیرتر گل دادن، کمتر با سرماهای بهاره مواجه می‌شوند.
استفاده از ترکیبات شیمیایی: اتفن یا همان اتیلن مایع از هورمون‌های بازدارنده رشد است که با کاهش یا متوقف کردن فرایند رشد گیاهان باعث تعادل بخشیدن به روند رشد و نمو گیاه می‌شود. تیمار درختان میوه هسته‌دار در پاییز با این هورمون باعث دیر، باز شدن جوانه‌ها به مدت 12 الی 4 روز در بهار می‌شود. همچنین استفاده از هورمون نفتالین استیک اسید در بهار نیز 1 الی 2 هفته گلدهی را به تأخیر می‌اندازد.
ایجاد بادشکن در اطراف باغ:
کاشتن درختان بادشکن از جمله چنار، زبان گنجشک و افرا در جهت شمالی که بادهای سرد از آنجا می‌وزد موجب محافظت درختان میوه در برابر سرما خواهد شد.
موقعیت مکانی احداث باغ:
ایجاد باغ میوه در کنار جنگل‌ها، رودخانه‌ها، برکه‌ها و کنار سواحل که دارای هوای مرطوب و نقطه شبنم بالا هستند، احتمال آسیب‌های بهاره را کاهش می‌دهد.
گرم کردن باغ به‌وسیله بخاری:
سوزاندن موادی چون چوب، نفت یا گازوئیل در قسمت‌های مختلف باغ و کارگذاشتن بخاری‌های باغی موجب گرم‌شدن فضای باغ شده و می‌تواند در مناطق نیمه‌گرمسیری تأثیرگذار باشد.
ایجاد دود برای کاهش تشعشع:
ازآنجایی‌که افزایش ذرات معلق در هوا انعکاس حرارت به آسمان را کاهش می‌دهد، در شب‌هایی که احتمال سرما زیاد است با سوزاندن کاه و کلش در هوای باز دود ایجاد می‌کنند. در این حالت تشعشع حرارت که با طول موج‌های بلند به سمت آسمان منعکس می‌شود توسط ذرات دود جذب شده و دمای باغ را حفظ می‌کند و در نهایت از سرمازدگی درختان جلوگیری می‌شود.
استفاده از کود ضد سرما:
یکی از کودهایی که باعث پیشگیری از سرمازدگی درختان می‌شود پستافرت است. این نوع کود گیاهان را از صدمات ناشی از سرما و یخ‌زدگی محافظت می‌کند و با دارابودن عناصر غذایی به‌خصوص پتاسیم، مقاومت گیاهان را در مقابل سرما و یخ‌زدگی افزایش می‌دهد.
