گیاه برای رشد به عناصر مختلف و مواد معدنی مختلفی نیاز دارد. در این مقاله از شیمی گل، عناصر غذایی و نقش آنها در گیاه منابع غذایی را بررسی می کنیم. حدود 16 ماده و عنصر غذایی برای رشد اکثر گیاهان لازم بوده که گیاه این عناصر را از خاک و هوای اطراف می‌گیرد. این عناصر به‌وسیله محلول خاک به گیاه منتقل می‌شود. در ادامه بخش دوم مقاله، عناصر غذایی و نقش آنها در گیاه، به عناصر غذایی پر مصرف و کم مصرف گیاه در خاک می پردازیم.

عناصر غذایی پر مصرف اولیه گیاه شامل:

• نیتروژن: نیتروژن موتور رشد گیاه بوده و 1-4 درصد ماده خشک گیاه را شامل می‌شود. نیترات No3 و آمونیوم NH4+ دو فرمت نیتروژن است که در خاک جذب می‌شود. نیتروژن در گیاه با مواد حاصل از متابولیسم کربوهیدرات‌ها برای تولید اسیدهای آمینه و پروتئین‌ها ترکیب می‌شود. نیتروژن عنصر ضروری تشکیل‌دهنده پروتئین بوده و در فرآیندهای مهم و موقر در توسعه گیاه و تولید عملکرد نقش داردو نقش مهم دیگر نیتروژن در گیاه، کمک به جذب سایر عناصر غذایی می‌باشد. کود نیتروژنه مایع با توجه به خواص آن، با اعمال تغییراتی در صنعت کشاورزی نیز مورد استفاده قرار می گیرد. این کود سبب افزایش رشد و فتوسنتز در گیاهان می گردد
• فسفر بین 0.1 تا 0.4 درصد از ماده خشک گیاه را شامل شده و نقش مهمی در انتقال انرژی در گیاه دارد. وجود فتوسنتز و دیگر فرآیندهای فیزیکی و شیمیایی گیاه ضروری بوده و نقش آن برای تمایز سلولی و نمو بافت‌ها در گیاه غیرقابل‌اجتناب می‌باشد. در بیشتر خاک‌های طبیعی و کشاورزی و یا محل‌هایی که به علت تثبیت توسط خاک محدودیت دارد، کمبود فسفر مشاهده می‌شود.
• پتاسیم: این ماده بین 1 تا 4 درصد از ماده خشک گیاه را شامل می‌شود. پتاسیم وظایف زیادی از جمله فعال‌کردن بیش از 60 آنزیم در گیاه را به عهده دارد. بنابراین پتاسیم در سنتز پروتئین و کربوهیدرات‌ها نقش زیادی داشته و سبب بهبود رژیم آبی گیاه و افزایش تحمل آن به خشکی، یخ‌زدگی و شوری می‌گردد. گیاهانی که به‌خوبی با پتاسیم تغذیه شوند کمتر تحت تأثیر بیماری‌ها قرار می‌گیرند.

عناصر پرمصرف ثانویه شامل:

• منیزیم: در مرکز ساختمان موکول کلروفیل (رنگ‌دانه‌های سبز برگ‌ها که وظیفه دریافت انرژی خورشیدی را به عهده دارند) قرار دارد؛ بنابراین 15 تا 20 درصد منیزیم در قسمت‌های سبز گیاه می‌باشد. منیزیم در فعالیت‌های آنزیمی مربوط به انتقال انرژی در گیاهان، دخالت دارد.
• گوگرد: عنصر ضروری سازنده پروتئین بوده و در شکل گرفتن کلروفیل نقش دارد. در بیشتر گیاهان 0.05 تا 0.5 درصد ماده خشک را تشکیل می‌دهد؛ بنابراین نقش گوگرد مثل فسفر و منیزیم در رشد گیاه مهم می‌باشد. اما کمتر موردتوجه قرارگرفتن است.
• کلسیم: این ماده برای رشد ریشه ضروری است و از مواد تشکیل‌دهنده دیوار سلولی می‌باشد. کلسیم در مناطق گرمسیری در خاک بشدت تخلیه شده و کاهش می‌یابد که می‌توان از محصولات شیمی گل برای کاهش اثرات منفی استفاده کرد. همچنین کلسیم در خاک برای پایین آوردن اسیدیته خاک بکار می‌رود.

عناصر کم‌مصرف:

• آهن، روی، مس، منگنز، کلر، بر و مولیبدن از عناصر کم‌مصرف می‌باشند. این عناصر بخشی از مواد کلیدی در رشد گیاه هستند که می‌توان به‌مانند نقش ویتامین‌ها در انسان تشبیه کرد. مقدار جذب این عناصر خیلی کم است و دامنه میزان مطلوب آنها در گیاه خیلی محدود است. قابلیت دسترسی گیاه به آنها بستگی به واکنش خاک دارد. مصرف زیادی این دسته از عناصر با عنصر بر B می‌تواند اثر منفی روی محصول داشته باشد.

منبع: مقاله راهنمای کودها و کاربرد آنها در کشاورزی یونس محمدنژاد – محمد صلاحی فراهی بخش دوم – پایان